Kenar YazarıKumpas nasıl okunur? sorusuna yanıt verebilmemiz için önce ” Kumpas Nedir? ” sorusunu yanıtlamamız gerekir. Kumpas okumak, ilk başlarda zor gelse de çabuk kavranılabilir. Bu yazımda kumpas nasıl okunur sorusunu birkaç örnekle açıklayacağım.
Kumpas; ebat, uzunluk, derinlik, yükseklik, çap ve iç çap gibi değerlerin “mm” ve “inç” cinsinden ölçümünde kullanılan, iki parçadan oluşan, hassa ölçüm yapan mekanik ölçüm cihazıdır. Kullanım alanlarına göre sürgülü, vida, saatli, modül, derinlik, iç ve dış çap, dönebilen çeneli, dijital, markalama, kalınlık kumpası ve özel olarak çeşitleri vardır.
Genellikle metrik ve inç cinsinden birimler ayrı kullanılır. Ama metrik ve inç cetveli beraber olan çeşitleri de vardır. Cetvel üzerindeki 1 mm’lik bir kısım arasında kalan ölçüleri verniyer adındaki cetvel kısım ile 1/10, 1/20, 1/50 mm hassasiyetinde okunabilir.
- Sabit ve Hareketli Çeneler; parçanın dış ebatlarını ölçmek için kullanılan hareketli kısımdır. uzayıp kısalma özelliğiyle ölçümü yapar.
- Sabit ve Hareketli İç Çap Çeneleri (Horoz); İç alanlardaki genişlikleri, delik ve kanalları ölçmek için kullanılır. Dış ebat ölçüm çeneleriyle benzer mekanizma ile çalışır.
- Derinlik ölçme çubuğu (Kılıç); delik derinliğini ve yüksekliğini, parçanın yükseklik değerlerini ölçer. Kumpas tutulduğunda, kumpasın altında yer alır. Çenelerin hareketiyle uzayıp kısalır.
- Metrik Cetvel; kumpasın “mm” cinsinden değerinin bulunduğu kısımdır.
- İnç ölçüm cetveli; kumpasın “inç” cinsinden değerleri okunması için kullanılan kısmıdır.
- Metrik verniyer; ” mm” olarak ondalık değerlerin okunmasını sağlar. “mm” cinsinde daha hassas ölçünün alındığı yerdir.
- İnç verniyer; parçanın “inç” cinsinden ondalık değerinin okunmasını sağlar.” İnç” cinsinden daha hassas ölçüm yapılan kısımdır.
- Sabitleme mandalı; Kumpasın hareketli çenesini sabitler.
Makalede Neler Var?
Metrik Ölçüm Birimi Kullanılan Kumpaslar
- 1/10 mm hassasiyetli kumpas:Milimetrenin 1/10’ini veya ondalıklarını okuyabilir. Hassasiyet 0,1 mm’dir. Verniyer üzeri 10 eşit parçaya bölünmüştür. Tam sayı değeri dışında; 0,1-0,2-0,3-0,4-0,5-0,6-0,7-0,8-0,9 mm gibi değerleri ölçebiliriz.
- 1/20 mm hassasiyetli kumpas: Bu kumpasların hassasiyeti 0,05 mm’dir. Verniyer üzeri 20 eşit parçaya bölünmüştür. Tam sayı değeri dışında; 0,05-0,1-0,15-0,4-0,45 mm gibi ölçüm değerleri okunabilir.
- 1/50 mm hassasiyetli kumpas: Bu kumpasların hassasiyeti 0,02 mm’dir. Verniyer üzeri 50 eşit parçaya bölünmüştür. Tam sayı değeri dışında; 0,02-0,04-0,1-0,16-0,42-0,46 mm gibi değerleri ölçebiliriz.
İç çap ve dış çap ölçen kumpasların yanında yukarıda bahsettiğim gibi çok çeşitli kumpaslar da mevcut. Tabi bu çeşitlilik içerisinde okuma şekli farklı olanları da vardır. Genelde ilk okuma çalışmalarında zorlanılan ama birkaç tekrar yapılarak ve örnek incelendiğinde kolaylıkla kavranabilecek ölçüm aletleridir. Kullanılacak kumpasın hassasiyetini bilmek ve yukarıda anlattığım gibi hassasiyetlerine göre ölçümü okumak sizi doğru değerlere ulaştıracaktır.
Bizim en çok kullandığımız çeşit verniyerli kumpaslardır. Bu kumpasları kolay okuyabilmek için verniyer bölümünün üzerine göstergeli bir saat eklenmiş veya dijital okuma ekranı monte edilmiştir.
Şimdi sizlerle kumpas okumaya örnek olması için birkaç örnek paylaşacağım. Kenar yazılarımı takip etmeye devam ederseniz, ileri ki günlerde paylaşacağım kumpas okuma örneklerini kaçırmazsınız.
Verniyer Kumpasta Değer Okuma Örnekleri
METRİK KUMPAS OKUMA ÖRNEKLERİ için tıklayınız.
İNÇ CİNSİNDEN KUMPAS OKUMA ÖRNEKLERİ için tıklayınız.
Allah (C.C.), çarşınıza pazar versin. Selametle…
Okul zamanlarımda az kullanmadım kumpası. Hocamız öyle bir öğretmiş ki hala unutmamışım 😀 Geçenlerde Çin’den dijital kumpas sipariş verdim ve onu kullanıyorum. Daha basit ve kullanımı kolay.
Kumpas çok önemli bir ölçü aleti. Hem kumpasın işlevini hem de kumpas kullanmayı bilmek büyük avantajlar getiriyor. Makine Mühendisi olarak üretimde çalıştığım dönemde ustalar kumpas okuyuşuma göre bilgimi ölçüyorlardı 😀 Kısaca; kumpas okumayı bilmek gerek.
Dededen kalma kumpası önüme koyup yazdıklarınızı okudum. Anladığım kadarıyla elimdeki verniyerli kumpas, üstünde de ekranı var dijital kumpas olduğu için sonuçlar daha net ve okuması daha kolay. Fakat çözemediğim kısım 1/10 mm hassasiyetli kumpas, 1/20 mm hassasiyetli kumpas ve 1/50 mm hassasiyetli kumpas arasındaki fark ölçüm hassasiyeti mi yoksa kaç parçaya bölündüğü mü? Çünkü son iki kumpasta da aynı değerlerin okunabildiğini belirtmişsiniz. Kumpas nasıl okunur meselesini makalenizle çözdüm sanıyorum fakat bu kadar hassas ölçüm yapmanın sizce evde kullanım alanı var mı?
Öncelikle “kumpas nasıl okunur” yazıma yaptığınız yorumunuz için teşekkür ederim. Sorunuza gelecek olursam;
Bir kumpasın hassasiyetini şu şekilde tanımlayabilirim; ana ölçü cetveli üzerindeki ardışık iki çizgi arasındaki mesafe ile sürgü (verniyer) üzerindeki ardışık iki çizgi arasındaki mesafenin farkına eşittir. 1/10 mm (%10 : 0,1) ve 1/20 mm (%5 : 0,05) ifadelerini örnek olarak gösterebilirim.
Formül ile göstermek gerekirse; Hassasiyet = Ana ölçü cetvelindeki iki çizgi arası mesafe – Sürgüdeki iki çizgi arası mesafe
Umarım faydalı olabilmişimdir. Anlaşılmadıysa, belirtirseniz daha detaylı anlatmaya çalışırım.
Kumpas okuma konusunda okulda atölye dersinde biraz bir şeyler öğrenmiştik ama insan bakmaya bakmaya unutuyor. Sayın yazar biraz daha örnek eklerseniz sevinirim.
Cemal Bey kumpas okuma örnekleri üzerine faydalı bir makale yazmayı uzun süredir planlıyorum. Sürekli erteliyordum. Sizin yorumunuzla birlikte yakın zamanda paylaşmaya karar verdim.